Jak coaching pomaga wrócić do pracy po wypaleniu zawodowym?
7 maja 2024
Iwona Chrzanowska
W poniższym artykule powiemy Ci, czy i dlaczego warto skorzystać z pomocy coach'a wracając na zawodowe tory po wypaleniu zawodowym. Może to być tzw. game changer w Twojej dalszej karierze.
Jak szybko się frustrujemy?
Według różnych badań wypalenie zawodowe dotyka od 23 do 35% polskich pracowników. Syndrom ten staje się coraz bardziej powszechnym problemem wśród pracowników różnych branż i zajmujących różne stanowiska. Osoby, które decydują się na zmianę pracy, są zadowolone zwykle bardzo krótko.
Według badania wykonanego na zlecenie firmy Staples na próbie badawczej 7000 pracowników biurowych, w ciągu pół roku od momentu zatrudnienia się w nowym miejscu, aż 34% pracowników ponownie czuje frustrację, a to pierwszy krok do ponownego wypalenia (1).
Niektórzy sądzą, że wiąże się ono każdorazowo z nadmiernym obciążeniem pracą, ale nie zawsze tak być musi. Dr. Alaxandra Ghita w niedawno zamieszczonym artykule na łamach Psychology Today (2) mówi o czterech typach wypalenia zawodowego, tj:
Niektórzy sądzą, że wiąże się ono każdorazowo z nadmiernym obciążeniem pracą, ale nie zawsze tak być musi. Dr. Alaxandra Ghita w niedawno zamieszczonym artykule na łamach Psychology Today (2) mówi o czterech typach wypalenia zawodowego, tj:
- Typ frenetyczny -> charakteryzuje się przeciążeniem pracą i zwykle wysokim poziomem zaangażowania. Często jest ono związane z tzw. "zasadą kompensacji", oznaczającą w psychologii nadmierne realizowanie się w jednej dziedzinie życia (w tym wypadku pracy), kosztem innej sfery. W tej kategorii znajdziemy pracoholików, a także osoby chcące szybko osiągnąć zawodowy i materialny sukces, które będą dobrowolnie poświęcały pracy dużą część swojego czasu i energii,
- Typ niedostatecznych wyzwań -> ten typ wypalenia spowodowany jest zazwyczaj pracą w środowisku o niewystarczającej stymulacji, gdzie zadania są powtarzalne i monotonne. Może dotyczyć zarówno pracowników fizycznych, jak również umysłowych. Często występuje też w firmach, w których brakuje wyraźnych ścieżek rozwoju zawodowego,
- Typ wyczerpania -> nazywany również wypaleniem w wyniku zaniedbania. Charakteryzuje się wyuczoną bezradnością i poczuciem beznadziei. Zwykle związany jest z nieustrukturyzowanymi lub niejasnymi zadaniami. Wówczas osoba przyjmuje postępujące, lekceważące podejście w obliczu potencjalnie wymagającej i stresującej pracy,
- Typ niedopasowania -> charakteryzuje się rozbieżnością między wartościami firmy a wartościami i zasadami życiowymi danej osoby. Takie wypalenie często występuje w zawodach uznawanych przez niektórych za mało inspirujące. Tutaj też znajdą się osoby, które wykonują pracę poniżej swoich kwalifikacji.
Jeśli spróbujesz dobie wyobrazić przedstawicieli powyższych typów wypalenia, to łatwo się domyślisz, że źródło ich pogorszonego stanu psychofizycznego może leżeć za każdym razem zupełnie w innym miejscu. Jeśli zadamy każdemu pytanie o powód (dlaczego?) i cel (po co?) jego określonych zachowań oraz decyzji lub ich braku w kontekście pracy, która doprowadziła do wypalenia zawodowego, to w odpowiedziach będą się kryły obszary do pracy rozwojowej.
Czym jest coaching? Co robi coach?
Niektórzy kojarzą zawód coacha ze sportem, postrzegając go jako synonim trenera. Inni uważają, że to taka osoba, która powie nam co mamy robić w problematycznej sytuacji, czyli pewnego rodzaju doradca. Dla niektórych coach to nadal ktoś nie w pełni dookreślony, po którym nie wiadomo do końca czego się spodziewać.
Według International Coach Federation “coaching to partnerska relacja, podczas której coach wspiera klienta w jak najlepszym wykorzystaniu jego potencjału na drodze do osiągnięcia zamierzonych rezultatów”.
Coach to osoba, która za pomocą specjalnie dobieranych pytań potrafi doprowadzić klienta do różnego rodzaju wniosków i sposobów rozwiązania tematów, z którymi ten przychodzi. To osoba, która towarzyszy klientowi w procesie zmiany i realizacji jego celów osobistych oraz zawodowych. Aby zostać dobrym coachem potrzeba ukończyć wiele specjalistycznych szkoleń lub studiów oraz zdobyć odpowiednią praktykę zawodową.
W czym może Ci pomóc coach, gdy planujesz wrócić do pracy?
Obszarów pracy coachingowej może byc wiele i nie będzie tutaj jednego standardu postępowania. Wszystko będzie zależało od tematów, jakie wskaże klient i ich złożoności. Spotkanie z coachem możemy organiczyć do jednej sesji, w czasie której skupimy się na pojedynczym temacie, ale możemy także mieć potrzebę skorzystania z dłuższego procesu w formie kilku lub kilkunastu sesji, podczas których będziemy mogli dokonać bardziej złożonych zmian.
W przypadku wypalenia zawodowego, praca z coachem może dotyczyć np.:
W przypadku wypalenia zawodowego, praca z coachem może dotyczyć np.:
- Identyfikacji przyczyn wypalenia –> coach pomoże Ci ustalić, co de facto doprowadziło u Ciebie do stanu w jakim się znalazł_ś, jakie czynniki zewnętrzne i wewnętrzne miały wpływ na Twoje samopoczucie i funkcjonowanie w pracy,
- Zadbania o swoje granice –> coach wesprze Cię w nauczeniu się stawiania zdrowych granic w życiu zawodowym, abyś mógł chronić swój czas i energię,
- Opracowania strategii radzenia sobie ze stresem –> w pracy z coachem wypracujesz najlepsze dla Ciebie techniki radzenia sobie z napięciem, pomoże Ci on także w budowaniu odporności psychicznej i umiejętności dbania o siebie,
- Ustalenia realistycznych celów –> określisz cele, które chcesz osiągnąć
w procesie powrotu do pracy, uwzględniając Twoje potrzeby i możliwości, ale także ograniczenia, - Opracowania planu działania –> podczas sesji ustalisz plan działań, które pomogą Ci stopniowo wracać do pracy i odzyskać motywację,
- Zwiększania poczucia własnej wartości –> coach pomoże Ci odkryć Twoje mocne strony i zasoby, a także wzmocnić wiarę w siebie i swoje możliwości,
- Poprawy komunikacji –> w wyniku pracy z coachem nauczysz się efektywnej komunikacji z przełożonym i kolegami z pracy tak, abyś mógł wyrażać swoje potrzeby i oczekiwania,
- Odnalezienia życiowej równowagi –> coach pomoże Ci zbudować balans między pracą a życiem prywatnym, abyś mógł czerpać satysfakcję z obu sfer.
W trakcie pracy z coachem może się okazać, że zdecydujesz się na poważniejsze zmiany zawodowe, jak np. zmiana stanowiska, miejsca pracy lub nawet zawodu. Jeśli praca w Twoim zawodzie wiąże się ze zwiększonym ryzykiem wypalenia, warto to rozważyć, nie zapominając jednocześnie o konieczności dobrego przygotowania się do takiej zmiany.
Na co warto zwrócić uwagę wybierając coach'a dla siebie?
- Zapytaj o kwalifikacje – coach powinien posiadać jeden z certyfikatów ukończenia certyfikowanego szkolenia w akredytowanym ośrodku szkoleniowym (np. ICF lub EMCC), względnie dyplom studiów magiesterskich lub podyplomowych,
- Umów się na próbną sesję, a przekonasz się, czy energia coacha Ci odpowiada. Może mieć odpowiednie kwalifikacje, ale zwyczajnie nie nadawać na podobnych falach i wówczas nie będziesz sie czuć swobodnie,
- Na pierwszej sesji coach powinien Cię poinformować o zasadach współpracy oraz etyki, których przestrzega. Jeśli planujecie więcej sesji, powinniście zawrzeć kontrakt, czyli potocznie rzecz ujmując spisać to, na co się umawiacie,
- Wielu coach'ów specjalizuje się w określonych dziedzinach, tzw. niszach - wybierz takiego, który zajmuje się obszarem, nad którym chcesz pracować i może to być na przykład coaching kariery, biznesu, zdrowia, relacji czy menedżerski.
- Coach powinien poddawać się regularnej superwizji - po to, by uczyć się od lepszych, ale także, by dbać o swój dobrostan. Masz prawo poprosić o dane superwizora.
Decydując się na pracę z coachem możesz mieć obawy, by rozmawiać o sprawach osobistych, dlatego warto wiedzieć, że certyfikowanego coacha obowiązuje kodeks etyczny, który zobowiązuje go przede wszytkim do zachowania poufności, a także do neutralności, co pozwoli Ci poczuć się swobodnie i bezpiecznie.
Jak powiedział Steven Bartlett w jednej ze swoich ostatnich książek: “Z malutkich ziarenek dzisiejszych zaniedbań, wyrastają pretensje jutra” i dalej “Najbardziej przekonującą zapowiedzią nowych rezultatów w przyszłości, są nowe zachowania dzisiaj” (3).
Chcesz odkryć te pierwsze i wypracować te drugie? W tym może Ci pomóc właśnie coach.
Cieszymy się, że czytasz nasz artykuł.
To oznacza, że interesujesz się zdrowiem
psychicznym swoim lub innych. Czujemy się w obowiązku wspomnieć, że
wypalenie zawodowe ma wiele twarzy, a
każdego człowieka dotyka w inny sposób.
Bardzo ważne jest rozpoznanie wypalenia zawodowego w jak najwcześniejszym stadium i podjęcie pracy nad jego wyleczeniem. Pamiętaj, wypalenie zawodowe to nie choroba, to nie powód do wstydu, to nie oznaka słabości. Warto umówić się na konsultację ze specjalistą, aby zadbać o swoją energię życiową.
Ten artykuł napisała dla Ciebie Iwona Chrzanowska
Więcej informacji o autorce znajdziesz tutaj