Czytaj z siebie jak z otwartej księgi, czyli jak rozumieć sygnały płynące z ciała
20 maja 2024
Wiktoria Merchut
Nasze ciało jest niezwykle inteligentne i ma swój własny sposób komunikowania się z nami. Każdego dnia wysyła nam dawkę sygnałów, dotyczących tego co się z nim dzieje dając nam tym samym szansę odpowiedniej reakcji. Organizm każdego z nas przez 24 godziny na dobę jest nieodłącznym towarzyszem wszystkiego co przeżywamy – od najmniejszego uśmiechu po najbardziej stresujące momenty. Mój dziadek powiadał, że brzuch jest najlepszym odzwierciedleniem stanu naszego organizmu. Zaczynając od jego burczenia jako oznaki głodu, do słynnych „motylków w brzuchu” świadczących o zakochaniu. Zatem, czy można rozwinąć „dziadkową” mądrość i nauczyć się analizować sygnały, pochodzące z naszego ciała i umiejętnie sterować swoim organizmem? Otóż, odpowiedź brzmi: Oczywiście, że tak!
W tym artykule dowiesz się:
- Jak emocje wpływają na nasze ciało?
- Jaki są najczęstsze choroby ciała wynikające z problemów z naszym stanem psychicznym?
- Jak sobie poradzić z problemami z psychosomatyką?
Nasi nieodłączni towarzysze - emocje
Emocje, które towarzyszą nam na co dzień mają na nas ogromny wpływ. Pozytywne emocje są naszymi sojusznikami, którzy wprowadzają nas w dobry nastrój, usprawniają naszą pracę i pomagają lepiej radzić sobie z różnymi obowiązkami.
Jednakże negatywne emocje, które wprost przepadają za naszym towarzystwem i często niepostrzeżenie wkradają się do naszej codzienności znacznie utrudniają nam zachować spokój czy jasność umysłu, rozdrażniają nas oraz sprawiają, że czujemy się przytłoczeni i bezsilni. Obecność negatywnych emocji jest naturalną koleją rzeczy, ale ważne jest aby ich doświadczanie było możliwie jak najbardziej sporadyczne.
Niestety, ich długotrwałe działanie w znacznym stopniu wpływa na nasze ciało, powodując jego destabilizację i różne dolegliwości fizyczne, między innymi: podwyższone ciśnienie krwi, przyspieszony rytm serca, rozszerzone źrenice, brak możliwości relaksacji, czy pogorszenie koncentracji i uwagi. Na dłuższą metę takie objawy bardzo osłabiają nasze ciało i mogą prowadzić do chociażby stanów depresyjnych, lękowych czy niestabilności emocjonalnej.
Warto podkreślić, że interakcje czynników psychicznych i fizycznych z czasem potęgują się i w ten sposób tworzy się błędne koło.
Cieszymy się, że czytasz nasz artykuł.
To oznacza, że interesujesz się zdrowiem
psychicznym swoim lub innych. Czujemy się w obowiązku wspomnieć, że
wypalenie zawodowe ma wiele twarzy, a
każdego człowieka dotyka w inny sposób.
Bardzo ważne jest rozpoznanie wypalenia zawodowego w jak najwcześniejszym stadium i podjęcie pracy nad jego wyleczeniem. Pamiętaj, wypalenie zawodowe to nie choroba, to nie powód do wstydu, to nie oznaka słabości. Warto umówić się na konsultację ze specjalistą, aby zadbać o swoją energię życiową.
Związek psychiki z somatyką
Tłumiona złość, szczególnie gdy jest nadmierna i wyrażana w niezdrowy dla nas sposób, czyli taki, który tylko ją potęguje zamiast dawać nam jej upust, w dużej mierze przyczynia się do cyklicznych migren, napięciowych bólów głowy czy nawet chronicznych bólów pleców. A wszystko to za sprawą mechanizmu emocji złości, który wiąże się z silnymi napięciami różnych mięśni w naszym ciele, co w sytuacji częstego powtarzania się skutkuje wymienionymi wyżej objawami. Ze złością i gniewem wiążą się też nadciśnienie, choroby serca i układu krążenia.Zobacz co pisaliśmy o zdrowym wyrażaniu złości.
Stres podobnie jak złość sieje spustoszenie w naszym układzie nerwowym oraz układzie krążenia. Ponadto szkodliwie oddziałuje na układ odpornościowy, znacznie obniżając naszą odporność. Narażony jest również układ pokarmowy, co może skutkować wrzodami żołądka i częstymi bólami brzucha. Stres negatywnie wpływa także na naszą gospodarkę hormonalną i metabolizm powodując między innymi nadmierny wzrost lub spadek masy ciała, problemy z płodnością czy liczne problemy skórne np. łuszczyca czy atopowe zapalenie skóry.
Lęk, a w szczególności napady paniki znacznie wpływają na kondycję naszego serca, przyczyniając się do arytmii, zawałów czy kołatania serca. Lęk przyczynia się również do powstawania zespołu jelita drażliwego. Co ciekawe jest również emocją, która może zaostrzać objawy astmy i niektórych alergii.
Trzymanie urazy długofalowo może powodować problemy z układem kostno-stawowym i zaostrzać objawy m.in. reaumatoidalnego zapalenia stawów. Jedną z chorób autoimmunologicznych, w których przebiegu u około 50% pacjentów występują zaburzenia nastroju i zaburzenia lękowe jest toczeń rumieniowaty.
Stres podobnie jak złość sieje spustoszenie w naszym układzie nerwowym oraz układzie krążenia. Ponadto szkodliwie oddziałuje na układ odpornościowy, znacznie obniżając naszą odporność. Narażony jest również układ pokarmowy, co może skutkować wrzodami żołądka i częstymi bólami brzucha. Stres negatywnie wpływa także na naszą gospodarkę hormonalną i metabolizm powodując między innymi nadmierny wzrost lub spadek masy ciała, problemy z płodnością czy liczne problemy skórne np. łuszczyca czy atopowe zapalenie skóry.
Lęk, a w szczególności napady paniki znacznie wpływają na kondycję naszego serca, przyczyniając się do arytmii, zawałów czy kołatania serca. Lęk przyczynia się również do powstawania zespołu jelita drażliwego. Co ciekawe jest również emocją, która może zaostrzać objawy astmy i niektórych alergii.
Trzymanie urazy długofalowo może powodować problemy z układem kostno-stawowym i zaostrzać objawy m.in. reaumatoidalnego zapalenia stawów. Jedną z chorób autoimmunologicznych, w których przebiegu u około 50% pacjentów występują zaburzenia nastroju i zaburzenia lękowe jest toczeń rumieniowaty.
Gdzie tłumione emocje znajdują ujście?
Wielu z nas by poradzić sobie w obecnie bardzo przebodźcowanym i wymagającym świecie włącza w sobie, świadomie lub nie, mechanizm zwany tłumieniem emocji. Polega on na hamowaniu lub kontrolowaniu wyrażania uczuć, przez co nasze emocje zostają w nas zamknięte.
Mówiąc bardziej obrazowo: nasze emocje kłębią się w nas i plączą się ze sobą jak kłębki włóczki, a następnie rosną do niebotycznych rozmiarów i zaczynają nas przepełniać i wpływać na nasz stan fizyczny. Pogorszenie się naszego stanu fizycznego jest doskonałym gruntem do rozwijania się chorób somatycznych (inaczej chorób fizycznych), które często ewoluują po cichu i dają o sobie znać dopiero, gdy nasz organizm jest skrajnie wyczerpany.
Dobra wiadomość jest taka, że poprawna diagnoza naszego stanu, może pomóc w zlokalizowaniu problemu i dać nam szansę na terapię i naukę radzenia sobie z emocjami.
NAJCZĘSTSZE CHOROBY SOMATYCZNE
- Choroba wrzodowa żołądka,
- Nadciśnienie tętnicze,
- Choroby zapalne jelita grubego,
- Astma oskrzelowa
- Reumatoidalne zapalenie stawów,
- Nadczynność tarczycy,
- Atopowe zapalenie skóry
W przypadku wyżej wymienionych chorób związek pomiędzy ich wystąpieniem a negatywnymi stanami psychiki jest najbardziej wyraźny. Warto też wspomnieć, że silny stres czy doświadczanie negatywnych stanów emocjonalnych samo w sobie nie musi prowadzić do powstania choroby. Jest to proces, na który wpływ ma wiele czynników m.in. genetycznych, społecznych czy środowiskowych. Jednakże częste doświadczanie negatywnych stanów psychicznych znacząco wpływa na przebieg tych chorób, zaostrzając ich objawy lub prowokując nawroty po uprzednim powrocie do zdrowia.
Jak sobie z tym wszystkim radzić?
Nie martw się, jeśli podejrzewasz u siebie problemy związane z psychosomatyką. Nie wszystko jest stracone! Nigdy nie jest za późno, by zacząć pracą nad tym problemowym obszarem, który jest do wypracowania przy odpowiednim podejściu i terapii. Obecnie problem ten jest coraz lepiej poznawany, a co za tym idzie wielu specjalistów we współpracy ze sobą wypracowują możliwe najbardziej efektywne plany działania. Terapia zaburzeń psychosomatycznych zwykle preferuje podejście traktujące pacjenta jako całość, gdzie aspekty psychiczne i fizyczne są ze sobą ściśle powiązane, a nad zdrowiem pacjenta czuwa sztab specjalistów.
- Psychoterapia poznawczo-behawioralna (pomaga identyfikować i zmieniać negatywne wzorce myślowe i zachowania, które mogą wpływać na dolegliwości fizyczne);
- Relaksacja Jacobsona - polega na napinaniu i rozluźnianiu całych grup mięśniowych. To doskonały sposób na odprężenie oraz wyciszenie organizmu. Zaczyna się relaksacje od skupienia się na jakiejś części ciała i jej rozluźnianiu np. "Zaciśnij mocno powieki i zmarszcz nos. Utrzymaj, a następnie poczuj odprężenie wokół oczu i nosa."
- Trening autogenny Schultza - składa się z kilku sekwencji, podczas których kolejno koncertujemy się na poszczególnych partiach ciała, odczuwając ciepło i ciężar. Skupienie i pełna świadomość pozwalają na osiągnięcie stanu odprężenia. Za efekt odpowiedzialny jest autonomiczny układ nerwowy.
- Trening zarządzania stresem - kształtowanie zdolności radzenia sobie ze stresem poprzez strategie takie jak planowanie czasu, nauka technik relaksacyjnych i rozwijanie umiejętności rozwiązywania problemów, zdrowa dieta i aktywność fizyczna, dobry i odpowiedni sen. Stawianie dużego nacisk na eliminowanie źródła stresu, modyfikowanie sposobu reakcji na sytuacje stresowe oraz na zminimalizowanie kosztów stresu. Działania te zapewniają poprawę stanu emocjonalnego jednostki oraz usprawnienie funkcjonowania całego organizmu.
- Terapia w komorze hiperbarycznej - obejmuje kilka lub kilkanaście zabiegów podczas, których pacjentowi podaje się tlen pod zwiększonym ciśnieniem. Terapia znacznie poprawia przepływ krwi w mózgu, co wpływa na zmniejszenie objawów bólów głowy, w tym migreny, poprzez dotlenienie tkanki mózgowej.
- Terapia farmakologiczna, która może być doraźna (przyjmowanie leków w celu zmniejszenia dolegliwości, kiedy już wystąpią) lub profilaktyczna (leki stosowane codziennie, aby zredukować objawy).
Bibliografia:
Heszen I., Sęk H., 2012. Psychologia zdrowia, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Seligman, M. E. P., Walker, E. F., Rosenhan, D. L., & Psychopatologia, W. (2003). Zysk i S-ka.
FLORKOWSKI, A., GAŁECKI, P., TALAROWSKA-BOGUSZ, M. O. N. I. K. A., & ZBORALSKI, K. Zaburzenia emocjonalne i psychosomatyka.
Seligman, M. E. P., Walker, E. F., Rosenhan, D. L., & Psychopatologia, W. (2003). Zysk i S-ka.
FLORKOWSKI, A., GAŁECKI, P., TALAROWSKA-BOGUSZ, M. O. N. I. K. A., & ZBORALSKI, K. Zaburzenia emocjonalne i psychosomatyka.
Ten artykuł napisała dla Ciebie Wiktoria Merchut
Więcej informacji o autorce znajdziesz tutaj